FARO is niet per se een heel onbekende naam op het moment dat we dit schrijven, maar het verdrag promoot wel een redelijk nieuw begrip: erfgoed vóór en vooral ook dóór iedereen.

En per 10 januari 2024  is het verdrag ook officieel ondertekend door Nederland! Daarvoor werden de principes en ideeën van het verdrag al heel belangrijk gevonden door de provincies, gemeentes, organisaties en erfgoedinstanties, verenigingen en stichtingen en mensen in het algemeen.

Wij worden in elk geval erg enthousiast van de thema’s in het verdrag. Wat is er mooier dan echt met zijn allen samenwerken aan het bewaren en beschermen van “die zaken uit het verleden die mensen waarderen, waar ze zich mee identificeren en die ze willen bewaren voor toekomstige generaties”? En als het om de burgerexpertise gaat, een term die veel genoemd wordt en zoveel betekent als ‘de kennis die mensen zelf hebben over hun eigen erfgoed’, zouden we zelfs verder willen gaan en toe willen voegen: “… en die ze soms beter kennen dan de ‘experts'”. Nu steeds meer duidelijk wordt hoe belangrijk roerend erfgoed (zoals gebouwen) en immaterieel erfgoed (zoals tradities) zijn, zien we dat vaak de kennis daarover vanuit de samenleving komt. De bewoners en groepen die tientallen jaren leven met deze tradities, gebruiken en gewoontes, weten vanuit hun hart waar deze tradities vandaan komen, hoe ze hun leefgemeenschappen hebben gevormd en waarom het zo essentieel is om ze door te geven aan de jongere generatie.

Een ander belangrijk begrip is meerstemmigheid, wat betekent dat gekeken en geluisterd wordt naar meerdere mensen, groepen, denkwijzen en aspecten. Denk daarbij aan verschillende leeftijdsgroepen, mensen met verschillende achtergronden en culturen. Het is altijd goed om met een andere blik te kijken naar ’traditioneel erfgoed’ en ervoor te zorgen dat iedereen dit kan beleven en er toegang tot heeft, maar het is ook belangrijk om actief te zoeken naar wie of wat je tot dan toe juist hebt gemist.

We onderzoeken wat we kennen, we kennen wat we beleven en om ons heen zien, maar daarbuiten is het vaak moeilijk om te zien wat bewaard moet blijven en wat de zaken zijn die mensen waarderen. Er zijn echter zonder twijfel veel gemeenschappen in Nederland die een schat aan erfgoed bewaren, maar geen plek aan de tafel weten te krijgen. Laten we een beetje opschuiven, er is plaats voor iedereen.