Op 13 december 2023 jl. werd door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) een webinar georganiseerd. Ruben Abeling, Frank Altenburg en Bert Rademaker hadden hiervoor drie interessante presentaties voorbereid. Zij gingen in op de effecten van de nieuwe Omgevingswet op cultureel erfgoed en erfgoedbeheer. Cultureel erfgoed wordt hierbij in 5 categorieën verdeeld:

• Gebouwde en aangelegde monumenten
• Archeologische monumenten
• Cultuurlandschappen
• Stads- en dorpsgezichten
• Roerend of immaterieel cultureel erfgoed, mits gebonden aan locatie

Een van de belangrijkste oogpunten is dat gelet wordt op de omgeving van beschermde monumenten, ook wel de ‘biotoop’ genoemd. Daarbij gaat het er niet per se om dat de omgeving zelf beschermd wordt, maar het doel is om te voorkomen dat activiteiten in of aanpassingen van die omgeving het monument beschadigen of de werkzaamheden in en rondom het monumenten belemmerd worden. Als er bijvoorbeeld rondom een windmolen veel hoge gebouwen neergezet worden, kan het gebeuren dat de molen niet meer genoeg wind krijgt om te draaien. Ook moet er gekeken worden naar het esthetische aspect; de omgeving van een monument moet niet afbraak doen aan de uiterlijke waarde ervan, aan hoe mooi het eruitziet en hoe het in het landschap past.

Participatie-eis

Dit zijn ook zaken waar bewoners en omwonenden vaak al aandacht voor vragen. Zij zien het landschap veranderen en vragen zich af hoe hun geliefd erfgoed zich daartussen staande gaat houden. Daarom is het zo belangrijk om hun wensen en meningen mee te nemen in de beslissingsprocessen. Al vroeg omwonenden en bewoners betrekken bij de plannen die door de gemeente gemaakt worden, zorgt vaak voor meer betrokkenheid, draagvlak en tevredenheid en juist voor minder vertraging tijdens het proces en onvrede na afloop. In de nieuwe Omgevingswet is daarom opgenomen dat burgers, ondernemers, maatschappelijke organisaties en bestuurders al vanaf het begin benaderd moeten worden bij het opstellen van bijvoorbeeld omgevingsvisies en -verordeningen. Dit geldt ook voor particuliere initiatiefnemers die vergunningen aanvragen.

Deze twee regelingen zijn belangrijke pijlen in de koker van erfgoedinstellingen, verenigingen en stichtingen en alle burgers die geven om cultureel erfgoed en hier graag zorg voor dragen.
Meer informatie over deze en andere regelingen zijn te vinden bij de veelgestelde vragen van het RCE. Voor meer informatie over de participatie-eis kun je terecht bij onder andere het Informatiepunt Leefomgeving.

Mocht je de webinar zelf willen terugkijken, dan kan dat hier. De presentaties zijn daar ook te downloaden.